Kervansaray Dağları
Seyfe Gölü çöküntü alanı ile Kırşehir kenti arasında bulunan bu dağlar, kuzeybatıdan güneydoğuya doğru uzanarak Mucur İlçesi’ne sokulur. Mucur yakınlarında, aynı yönde uzanan platolar üzerinde belirginliği aralan dağlar, ilçenin kuzey doğusunda yeniden yükselir. Nevşehir kuzeyindeki Kızıldağ ile birleşir. Kervansaray Dağları’nın en yüksek noktası şehrin kuzeydoğusunda kalan bölümüdür ve 1679 metredir. Aynı sıranın öbür önemli dorukları ise Armutlu, Köpekli, Kırlangıç ve Kızıldağ’dır. Bu dağlar, bitki örtüsünden yoksundur. Akarsuların açtığı derin vadilerle parçalanmıştır. Şiddetli aşınma sonucu yer yer düzleştiği için de platolara dönüşmüştür.
Çiçek Dağı
Adını aldığı ilçenin batısındaki platonun ortasında yükselir. Çiçek Dağı’nın yüksekliği 1691 metredir. Bu dağ, Delice Irmak’a doğru akan derelerin açtığı vadilerle parçalanmıştır. Orman örtüsü bakımından seyrektir. Bu kütlenin yakınında olan Yağmurlu Dede Tepesi de1585 metre yüksekliğindedir. Bitki örtüsü bakımından yoksun olan bu dağ, derin vadilerle parçalanmıştır.
Aliöllez Dağı
Kaman İlçesi’ndedir. Güney-güneydoğu yönünde uzanan Aliöllez Dağı’nın yüksekliği 1528 metredir. Bitki örtüsü bakımından zayıftır ve İrfanlı Barajı yönünde derin olarak parçalanmıştır.
Baran Dağı
Kırşehir ile Kaman arasındadır.1808 metre yükseltisi olan bu dağ batıdan güneydoğuya doğru uzanır. Kırşehir’in en yüksek noktası bu dağın zirvesidir.
Kırşehir’in Diğer Dağları ve Yükseltileri
Merkez İlçe: Kargasekmez (1712 metre), Cemele Dağları (1555 metre), Naldöken Dağlan (1504 metre), Hüyüklü Tepe (1256 metre), Emirburnu (I250 metre), Obruk Tepesi (1242 metre).
Kaman İlçesi: Topakkaya Dağı (1300 metre), Buzluk Dağı (1609 metre ).
Mucur İlçesi: Armutlu Dağı (1557metre), Büyük Uyluklu Dağı (1356 metre), Kırlangıç Dağı (1472 metre), Kızıldağ (1341 metre), Köpekli Dağı (1554 metre).
Malya Ovası
Halk arasında “Çöl” ya da “Seyfe Ovası” olarak adlandırılan Malya Ovası, Kırşehir’in kuzeyinde yer almaktadır. Çiçekdağı İlçesi’nin Salep Boğazı ve Taburoğlu köyleri doğrultusunda başlayan ova, Mucur topraklarını içine alarak Kayseri il sınırına doğru uzanır. 1100 metre yüksekliktedir. Yani yüksek ovadır. Merkez İlçe’nin 20 kilometre kuzeydoğusundadır. 400 kilometrekare alana sahip olan ovanın üzerinde Malya Tarım İşletmeleri (Malya Devlet Üretme Çiftliği) bulunmaktadır. Kırşehir’deki platolan yumuşak yapısı sonucu büyük aşınmalarla ortaya çıkmıştır. Karasal iklimin etkili, olması nedeniyle Malya Ovası orman bakımından yeterli değildir. Bunun için burada küçükbaş hayvancılık yapılmaktadır.
Çuğun Ovası
Çuğun Barajının yapılmasından sonra, akarsuların taşıdığı maddelerin birikmesinden oluşan topraklar, Çuğun Ovası adıyla anılmaya başlanmıştır.17 -18 kilometre uzanan toprakların kapladığı alan 2500 hektara yaklaşmaktadır. Çevredeki toprakların sulanması nedeniyle sanayi bitkileri ve meyve üretimi artmış, kentin tarımdan elde ettiği yıllık gelir yükselmiştir.
Güzler Ovası
Kırşehir’in güneyinde bulunan bir ovadır. Üzerinde sulama göletti yaptırıldıktan sonra Güzler Ovası ismiyle anılmaktadır. 15 kilometre uzunluğunda bulunan bu ovanın kapladığı yer ise 2400 hektar kadardır. Sulanabilen yerlerde endüstri bitkileri yetiştirilmektedir. Son yıllarda şekerpancarı üretiminin artması üzerine Şeker Fabrikası’nın bu ovaya kurulması kararlaştırıldı ve temeli atıldı. Ayrıca, Hamamözü, Değirmen özü, Acıöz, Manıöz ovaları ile Kenar, Tatarilyas, Kuytuluk, Körkuyu, Çardaklıbel, Yalnız. Mezar, Göbek, Laleli, Güllüdağ, Ekizağıl ve Aksakal yaylaları da vardır. 1976’da yapılan araştırmalarda köylerin yüzde 30’u yaylalarda kurulmuştur.
Kızılırmak Vadisi
Türkiye’nin en uzun ve önemli vadisidir. Sivas’ın Kızıldağ yakınlarından doğan Kızılırmak, İç Anadolu Bölgesi’nde bir yay çizdikten sonra kuzeye doğru uzanarak Karadeniz’e dökülür. Kırşehir bu vadinin içinde yer alır. Bu vadi Aydoğmuş ve Yörücek’in doğusundan il alanına girer ve Ecikağıl yakınlarından sınırı terk ederek Ankara sınırına ulaşır. Hirfanlı ve Kesik köprü Barajları bu vadi üzerinde yer alır.
Kırşehir Kılıçözü Vadisi
Baran Dağları’nın yamaçlarından başlayan vadi Aydınlara (Sofulara) dek uzanır, daha sonra yay çizerek Çuğun’a gelir. Kırşehir’in merkezinden geçtikten sonra Güzler ‘in üzerinden Kızılırmak Vadisi’ne açılır. Çuğun’a dek dik ve dar olan Kırşehir Kılıçözü Vadisi’nin iki tarafında önemli tarım alanları bulunmaktadır. Çuğun ve Güzler göletleri sayesinde bu vadinin hemen hemen topraklarının bütünü sulanmaktadır.
Deliceırmak Vadisi
Yozgat sınırları içinde kalan vadinin, Kırşehir sınırına yaklaşığında Yerköy yöresinde tabanı genişlemeye başlar. Deliceırmak Vadisi, Ankara- Yozgat sınırını oluşturarak, Çorum il alanından Kızılırmak Vadisi’ne açılır. Kırşehir sınırı içerisinde kalan kısımlarda sulamalı tarım yapılabilir.
Kaman Kılıçözü Vadisi
Kaman İlçesi’nin kuzeyine doğru sokulur. İl alanının güney ve güneydoğusunda dar ve oldukça dik bir koridor şeklinde açılmışlar. Geniş olmayan bu vadi, ocak başı Bucağından Ankara il alanına girer. Kuzeyden doğuya doğu genişçe bir yay çizerek Ankara- Yozgat sınırından Delice Vadisi’ne açılır
AKARSULARI
Kırşehir, Kızılırmak ve onun önemli bir kolu olan Deliceırmak Havzası üzerindedir. Bu bakımdan irili ufaklı birçok akarsu il toprakları içerisindedir. Bu akarsuların önemlileri şunlardır
Kızılırmak:
Kızılırmak ülkemizde doğan ve ülkemizde denize dökülen bir akarsudur. Sivas’ın İmranlı İlçesi’nin doğusundaki Kızıldağ’dan doğar, Sivas, Kayseri, Nevşehir, Kırşehir ve Ankara illerinden geçtikten sonra İç Anadolu Bölgesi’ni terk eder. Adını, içinde tuz ve jips bulunan, çoğunlukla kızıl renkli, kumlu-killi topraktan almaktadır.1355 km. İle Türkiye’nin en uzun akarsuyu olan Kızılırmak, Kırşehir’in 17 kilometre güneyinden geçer. Irmağın geçtiği yerlere Kızılırmak Havzası denir. Ülkemizin Fırat Havzası’ndan sonra en büyük havzasıdır. Kırşehir bu havzanın üzerinde olmasına rağmen, ildeki dere ve çayların fazla olması nedeniyle ovalık alan ve sulanabilen alan bakımından fakirdir. Bitki örtüsü de azdır. Yazın yeterli yağış almayan Kızılırmak, düzensiz bir akışa sahiptir. Kışın kar şeklinde olan yağışlar nedeniyle önemli bir yükselmeye rastlanamaz. Akarsu üzerinde Hirfanlı ve Kesikköprü Barajları bulunur.
Kılıçözü Deresi:
Baran Dağının kuzey yamaçlarından doğar. Kırşehir ve Güzleri geçerek Taka denilen yerde Kızılırmak’a karışır. Kuzey-güney doğrultusunda akan 80 kilometre uzunluğundaki Kılıçözü Deresi’nin sularından tarımda yararlanılmaktadır. Dere üzerinde, sulama ve taşkını önleme amacıyla Çoğun Barajı ile İğdeli öz, Kılıçözü ve Güzler sulama regülatörleri yapılmıştır. Düzensiz bir akışa sahip olduğundan yazın suları azalır. Kışın ve bahar aylarında ise yağışlar ve ani eriyen kar suları yüzünden zaman zaman taşar.
Deliceırmak:
Yozgat-Kırşehir sınırını oluşturan bu akarsu, Kızılırmak’ın önemli bir koludur. Yozgat’taki plato ve dağları güney yamaçlarında doğar. Çorum il alanından kuzeye dönen Deliceırmak, burada Kızılırmak’a karışır ve Karadeniz’e dökülür.
Kaman Kılıçözü Deresi:
150 kilometre uzunluğundaki bu akarsu, Kara Ova’nın batısında, ilin kuzey bölümünde yer alan dağ ve platoların sularını toplayan Mala közü Deresi’ni alır. Dere Ankara-Yozgat sınırından Delice Irmak’a karışır.
GÖLLERİ
Seyfe Gölü:
Kırşehir’in 35 kilometre doğusunda bulunan sığ Seyfe Gölü, 15 kilometrekarelik bir alanı kaplamaktadır. Denizden 1080 metre yükseklikte olan gölün bulunduğu Seyfe Ovası’nın tamamı 152.200 hektardır. Bunun 1550 hektarı göl, 9700 hektarı geçici bataklık, geriye kalanı ise tarım alanıdır. Gölün derinliği, içeriye doğru 200 metre ilerledikçe 4- 5 metreyi bulmaktadır. En derin yeri 10 -12 metre arasındadır. Yazın suyu iyice azalan Seyfe Gölü’nün kış Aylarında bol yağış nedeniyle kabardığı ve etrafının bataklığa dönüştüğü görülür. Kapalı Havza olduğu için suyu, durdukça tuzlanır. Bu nedenle toprak çoraklaşır.
Tuzlu suya sahip olması nedeniyle Tekel İşletmesi tarafından tuz işletmeleri açılmıştır. Seyfe Gölü, dünyada nesilleri azalan Flamingo kuşlarının konakladığı bir yerdir. 600 binden fazla çeşitli türden kuşların bulunduğu bu alan Milli Park alanı haline getiriliyor. Av mevsiminde avcılar tarafından vurulan bu kuşların nesillerinin azalmaması için önlemler alınıyor. 50 kuş türünün kuluçkaya
Yattığı,182 kuş türünün barındığı “Kuş Cenneti ne” yaklaşık 25 kuş türü de göç sırasında uğramaktadır. Mucur’a 20 kilometre olan göl niteliğindeki Seyfe Gölü nün batısında Seyfe ve Gümüş kümbet, doğusunda Kızıldağ ve Kara arkaç, kuzeyinde Malya düç, güneyinde Yazıkınık ve Budak Köyleri bulunmaktadır.
Hirfanlı Baraj Gölü:
Elektrik üretmek, taşkınları önlemek ve sulamada kullanılmak amacıyla 1959 yılında tamamlanan ve 8 Ocak 1960 tarihinde işletmeye açılan Hirfanlı Barajı`nın açılışına zamanın Cumhurbaşkanı Celal Bayar, Meclis Başkanı Refik Koral tan, Başbakan Adnan Menderes, bakanlar ve diplomatik erkan katıldı. O tarihlerde Türkiye’nin büyük barajı olan 81 metre yüksekliğindeki bu barajın en geniş yeri 15 kilometredir. 75 kilometre uzunluğundaki baraj gölünün alanı 320 kilometrekaredir. Şu anda Türkiye’nin Keban’dan sonra ikinci büyük barajıdır. 6 milyar metreküp kaya dolgu ile yapılan barajdan yılda 400 milyon kilovatsaat enerji üretiliyor. 4 tribünden meydana gelen santralın oluşturduğu yapay göl, yörenin iklimini olumlu yönde değiştirmektedir. Gölette kerevit ve balık üretilmektedir. Üretilen balıklar arasında sazan, kefal, kaya ve gümüşbalığı ile kepenek türündeki balıklar bulunmaktadır. Kaman’a 19 kilometre uzaklıktaki tesisler doğrudan doğruya ilçeye bağlıdır. Bu tesisler yörede yaşayan halkın deniz ve plaj gereksinimini karşılayabilecek durumdadır. Gölün suyu tatlıdır.
Kesikköprü Barajı:
Kesikköprü yakınlarındadır. Kızılırmak üzerinde kurulan baraj,1966 yılında işletmeye açılmıştır. Gölün uzunluğu 15 kilometre, en geniş yeri 2,5 kilometre ve alanı da 38 kilometrekaredir. Ankara sınırları içerisinde kalan gölde tatlı su balıkları yetiştirilmektedir. Bol miktarda su midyesi üretiliyor. Hirfanlı Barajı’na 25 kilometre uzaklıktadır. Kaman İlçesi’ne bağlı Bügdüz Köyü topraklarının bir kısmı baraj sulan altında kalmıştır.
Çuğun Baraj Gölü:
Kırşehir’e 15 kilometre uzaklıkta bulunan Çuğun Baraj Gölü, kentin kuzeyindedir. Kaman yöresinden gelen Araz Çayı’nın sularını toplamaktadır.1970’li yılların ortasında açılan göl, taşkın ve sulama amaçlıdır. Temelden yüksekliği 43 metredir. 22 milyon metreküp su toplanan gölün alanı 238 kilometrekaredir. Dolgu tipi olan göl sayesinde 2.068 hektar alan sulanabilmektedir. Gölde, tatlı su balıklarda yaşamaktadır. Ayanca, Nevşehir sınırları yakınında da küçük bir obruk gölü vardır.
Şirin Kırşehir Sitesi
e-posta: ŞİRİN KIRŞEHİR İNFO
Bu site Hasan Öztürk tarafından hazırlanmaktadır..
Çukur çayır